Bölgemizin değişik yerlerinde başka şehitlikler olsa da resmiyet kazanması ve bilinmesi açısından Görele Şehitliği’nin ayrı bir önemi vardır. Görele’nin düşman işgalinden kurtuluş günü olan 13 Şubatlarda resmi kutlama törenleri şehitlikte şehitler için Kuran okunmasıyla başlar. Bölgemizde bir başka şehitlikte böyle resmi bin anma programı yapılmaz. Onun için Görele Şehitliği bölgemizde özel bir öneme sahiptir. Bilindiği gibi Görele 27 Temmuz 1916 da, bir Ramazan Bayramının ikinci günü Ruslar tarafından işgal edilmiş, bu işgal 13 Şubat 1918 tarihine kadar sürmüştür. Bu dönemde yörede yaşayan aileler batıya doğru göçmüş ve bazıları Espiye’nin köylerine bazıları ise Çarşamba’ya kadar gitmişlerdir. Bu olay bölgede “Muhacirlik” olarak bilinir. Rus güçleri Harşit çayını geçememiş ve daha sonra da geri çekilmişlerdir. Bu işgale daha çok yerel kuvvetler karşı çıkmış ve direniş göstermişlerdir. Görele Şehitliği Rus işgali sürecinde şehit edilmiş, isimleri bile bilinmeyen özellikle sivil insanlarımızın yattığı bir şehitliktir. O yıllarda tamamen kumluk olana bu alana bazı anlatılara göre bir kuyu açılarak topluca gömme işlemi yapılmıştır. Her ne kadar bugün tek mezarmış gibi görünen sahada toplu bir mezarlık vardır. Bununla ilgili anlatılarda çok farklı şeyler dile getirilse de biz onları bir başka yazıya bırakarak bugünün Görele Şehitliğini anlatmak istiyoruz. Görele Şehitliği Kumyalı’ da ve Şehitlik Camisi’nin avlusunda bulunuyor. Şehitlik Camisi henüz yeni bir cami… Şehitlik uzun yıllar yalnızlığa ter edilmiş olarak kaldı bulunduğu yerde. Etrafına apartmanlar yapıldı. Koca binaların arasında kayboldu adeta. Şehitlik Camisi’nin yapılmasıyla birlikte aynı avlunun içine alınarak bir saygınlık kazanması sağlandı. Ancak çoğu Görelelinin ilçelerinde böyle bir tarihi şehitlik bulunduğunu bilmediğini düşünüyoruz. Giresun ili için de çok önemli bir değer olmasına rağmen o anlamda gerekli hassasiyetin gösterilmediğini görüyoruz. Giresun bu şehitliğin farkında değil. Taşında; “1332 de Ruslar tarafından şehit edilen Kuloğlu Hacı ve arkadaşları” yazan bir mezar var Görele Şehitliğinde. Bir duvarında ise şu yazı var: “Düşman 27 Temmuz 1916 tarihinde Ramazan Bayramı’nın ikinci günü Görele’yi işgal etmişti. İşgalden birkaç gün önce Görele halkının büyük bir kısmı batıya, yani Giresun ve Ordu bölgesine göç etmişti. Muhacirlik denen bu göç olayında halkın çoğu yollarda açlıktan ve hastalıktan hayatlarını kaybetti.” Şehitliğin diğer duvarında ise şunlar yazılmaktadır: “1917 senesinde Rusya’da Çarlık yönetimine karşı Bolşevik isyanları ve ihtilal hareketleri başladı. Rus Ordusu artık savaşmak istemiyordu. Rus Ordusu ikiye bölünmüştü. Görele’de bir Bolşevik isyanı yanlısı askerler subaylarına saldırmaya başlamıştı. Ruslar barış antlaşması istediler. 27 Temmuz 1917’de Erzincan Antlaşması gereğince Rus askerleri çekilmeye başladılar. Ordumuz da karşı taarruza geçerek Milis Kuvvetleri ile birlikte düşmanı kovalamaya ve yurdumuzdan çıkarma harekâtına başladı. 13 Şubat 1918 tarihinde Hacı Hamdi Paşa komutasındaki Türk Ordusu öğleden sonra Görele’yi işgalden kurtardı. Hükümet Konağında Türk bayrağı dalgalanmaya başladı.” Bir başka duvarda yer alan şu bilgilerle yazımızı tamamlıyoruz. “18 ay süren ve 13 Şubat 1918’de sona eren işgal esnasında halkımız çok çileli ve ızdıraplı kara günler yaşadı. En büyük katliam ve soykırım Çavuşlu Beldesi’nde yapıldı. Ayrıca Daylı, Terziali, Karaburun köylerinde ve ilçe merkezinde bir çok vatandaşımız katledildi. Bir kısmı süngülenerek bir kısmı kurşunlanarak, hatta bir kısım halkımız da odunla dövülerek öldürüldüler. Kumyalı Mahallesi’ndeki bu zafer şehitliği ve köylerdeki şehitlikler o acı işgal günlerinin delili ve sembolüdür.” Rahmet ve saygıyla anıyoruz. Nihat Öztürk