1.Mayıs İşçi ve Emek Bayramı, ağır bedeller ödenerek verilen uzun mücadelenin sonunda kazanılan emeğin bayramıdır. ABD de 1880 li yıllarda kol emeğinin kullanıldığı iş kollarında küçük çocuklar 14-15 saat karın tokluğuna çalıştırılıyorlardı. İşçilerin hiçbir hakları ve güvenceleri yoktu. Buna rağmen şirketler hızla büyümekte idi. 1881 yılında yarım milyon işçiyi temsilen Örgütlü Meslek ve Emek Birlikleri Federasyonu 8 saatlik iş günü mücadelesini ülke çapında yaymak için mücadele kararı aldı. ABD nin CHİCİAGO kentinde 40.000 tekstil işçisi eylem başlattı. Aynı kentte bir fabrikada 8 saatlik iş günü için grev yapan 1400 işçi işten çıkarıldı. Greve çıkan işçilere açılan ateş sonunda 4 işçi yaşamını yitirdi. Bu olaydan sonra ABD ve KANADA da sendikal mücadele hızlandı. 1886 yılında 350.000 işçi greve çıktı. Tarihte işçilerin böyle örgütlü sistemli mücadelesi ilkti. Grevler sonunda ülkede yaşam durdu. Patronlar işçi eylemlerini bastırmak için her türlü baskıyı uyguluyorlardı. CHİCAGO da greve çıkan 40.000 işçinin eylemini bastırmak için saldırılar düzenlendi. İşverenler grevleri kırmak için sokak çeteleri ile anlaştılar. Bu çeteler grev kırıcılığı yapıyorlar ve işçilere saldırıyorlardı. Çıkan kavgada polis işçilerin üzerine ateş açınca 4 işçi yaşamını yitirdi. Hükümet ve işverenler işçi eylemlerini içlerine sindiremiyorlardı. 1 Mayıs sonrası işten atmalar ve baskılar yoğunlaştı. Olaylara neden oldukları gerekçesiyle 8 işçi yargılandı 4 işçi idam edildi. 1. Mayıs 8 saatlik iş günü mücadelesine önderlik yapan Albert PERSONS isimli işçi özür dilemesi şartıyla affedileceğinin söylenmesi üzerine mahkeme heyeti önünde şu tarihi sözü söyler. “Bütün dünya biliyor suçsuz olduğumu. Eğer asılırsam cani olduğumdan değil emekçi olduğumdan asılacağım.” der ve İdam edilir. 1889 yılında Paris’te toplanan 2. ENTERNASYONAL da 1890 da başlamak üzere 1 Mayıs Uluslar arası Birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak kabul edildi. ABD 1 Mayıs işçi bayramını hala kabul etmemiştir. Osmanlı döneminde 1 Mayıs ilk defa 1905 yılında İzmir’de kutlanmıştır. 1910 yılında da ilk defa İstanbul’da kutlandı. 1920 yılında İşgal güçlerinin ve Osmanlı Devleti’nin baskılarına rağmen İstanbul’da kutlanmıştır. Haliç’ten başlayıp Karaköy üzerinden Beyoğlu’na kadar bir yürüyüş düzenlenmiştir. Bu yürüyüşte “Bağımsız Türkiye” yazılı bir pankart taşınmıştır. 1921 1. Mayısında ŞİRKET İ HAYRİYE, SEYR Ü SEFAİN HALİÇ İDARESİ VE TARANVAY ŞİRKETİ çalışanları 1 Mayısı kutladılar. 1923 yılında çok sayıda yerli ve yabancı şirket işçileri yabancı şirketlere el konulması, 8 saatlik çalışma günü, hafta tatili, serbest sendika ve grev hakkı için eylem yaptılar. 1924 yılında 1 Mayısı kutlamak isteyen işçiler engellendi. 1925 yılında “Takrir i Sukün Kanunu kapsamında 1935 yılına kadar 1 Mayıs işçi Bayramı kutlanmadı. 1935 yılında çıkarılan “Ulusal Bayramlar ve genel tatiller hakkında kanun” kapsamında “Bahar ve Çiçek bayramı” olarak genel tatil günlerine dahil edildi. En kitlesel 1 Mayıs 1976 yılında kutlandı. DİSK in öncülüğünde Taksim Meydanını 400.000 işçi doldurdu. 1977 yılında gösterinin daha görkemli olacağından tedirgin olan kesimler bulunmaktaydı. Buna rağmen 500.000 emekçi Taksim Meydanını doldurdu. DİSK Genel Başkanı Kemal TÜRKLER in konuşması sırasında çevre binaların üzerinden halkın üzerine ateş açılması sonunda çıkar panikte 37 insanımız hayatını kaybetti. 12 Eylül den sonra tekrar yasaklı dönem başladı. 1987 yılında yedi yıllık aradan sonra bazı milletvekilleri, sanatçı ve aydınlar Taksim anıtına çelenk koymak istediler Polis sadece milletvekillerine araçları ile gelebilme hakkı tanıdı. 1996 yılında Kadıköy’de en kitlesel miting gerçekleştirildi. Yine açılan ateş sonunda üç kişi hayatını kaybetti. 1 Mayıs Emek Bayramı ile ilgili yazılan makaleleri değerlendirerek 1 Mayıs Emek bayramının tarihi geçmişini sizlere kısaca yazmaya çalıştım. İnsanlığın en yüce değeri olan emek, uzun mücadeleler ve ağır bedeller ödenerek kazanılmıştır. Bu yüce değeri gelecek nesillere taşımak biz devrimci ve demokratların birincil görevidir. Sağlık mutluluk dileklerimle tüm emekçilerin 1 Mayıs emek Bayramı kutlu olsun. 01.05.2023 Hüseyin ÇAKICI Emekli Tarih Öğretmeni